Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

"Napiszmy to po naszymu": Wygrała Ślązaczka z Łazisk. Co napisała?

Barbara Siemianowska
Napiszmy to po naszymu
Napiszmy to po naszymu Napiszmy to po naszymu
"Napiszmy to po naszymu". Napisała i wygrała Ślązaczka z Łazisk Górnych. Laureatka o udziale w konkursie nie powiedziała nawet rodzinie. Nie sądziła, że zajmie I miejsce.

Napiszmy to po naszymu: konkurs

W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Mikołowie po raz trzeci przyznano nagrody w konkursie "Napiszmy to po naszymu". Konkurs choć jeszcze młody, sukcesywnie zdobywa kolejnych sympatyków i gromadzi cenne dowody na to, że gwara śląska w powiecie ma się bardzo dobrze - mowa oczywiście o pracach konkursowych, spisanych od początku do końca po śląsku.

W tegorocznej edycji zadaniem uczestników było napisanie w gwarze śląskiej wspomnień lub ciekawej historii związanej z pracą zawodową (swoją, rodziców, dziadków lub znajomych). W sumie nadesłano 16 prac konkursowych. Pośród nich praca laureatki "Jo nie chca wyjyżdżać".

Maria Tyman o konkursie dowiedziała się przypadkowo, mijając gmach Miejskiej Biblioteki Publicznej zobaczyła plakat informujący o konkursie. Już wtedy pomyślała, żeby wziąć w nim udział. - Brałam już wcześniej udział w konkursie organizowanym przed Radio Katowice, chciałam spróbować sił w naszym lokalnym konkursie - przyznaje Maria Tyman.

O przymiarkach do konkurs nie powiedziała jednak nikomu, z nikim też pracy konkursowej nie konsultowała. I choć nie był to jej pierwszy gwarowy konkurs, to po raz pierwszy chodziło nie o mowę, ale pismo. - To był mój debiut pisania po śląsku, nigdy wcześniej tego nie robiłam, to była największa trudność tego konkursu - mówi pani Maria.

W rodzinnym domu laureatki zawsze mówiło się po śląsku i mówi nadal, dlatego Maria Tyman chętnie podejmuje się konkursowych wyzwań. Dwukrotnie znalazła się już w półfinale konkursu Radia Katowice " Po naszymu, czyli po śląsku", ale dopiero w konkursie MIejskiej Biblioteki Publicznej w Mikołowie została laureatką.

- Nie spodziewałam się wygranej, tym bardziej, że bardzo luźno potraktowałam temat prac konkursowych - mówi Maria Tyman. - Opisałam po prostu sytuację, w której aktualnie się znajduję, a to taki trochę życiowy zakręt po chorobie i etap myślenia o budowaniu nowej ścieżki zawodowej, być może na emigracji - dodaje.

Maria Tyman swój tekst konkursowy przygotowywała ok. 3 tygodnie, notując najpierw na papierze luźne myśli, skojarzenia. Dopiero tak powstały zarys zaczęła spisywać na komputerze. - Konkurs okazał się trochę terapią, okazją do przemyślenia swojej sytuacji, a finalnie przyczynił się do poznania mnóstwa ciekawych ludzi, uczestniczących w gali finałowej konkursu.

Wręczeniu nagród w MBP towarzyszyła też orkiestra dęta Jastrzębskiej Spółki Węglowej KWK Krupiński i laureaci konkursu Radia Katowice - Maria Duńska, Leszek Jęczmyk i Robert Garcarzyk,

Zwycięska praca konkursowa
Jo nie chca wyjyżdżać...
Ida se roz bez Mikołow i widza w bibliotyce afisz: organizowany je konkurs w kierym trza
po ślonsku napisać coś ło robocie. Sztopłach na chwila, czytom i tak se myśla: "Przeca brałach już dwa razy udział w konkursie godki ślonskij, może by zaś sprobować? Yno że w tamtych konkursach trza było godać, to je łatwij, a z pisaniym po ślonsku mom problym, a po druge - trza pisać na tymat, a jo na tyn tymat ni mom wiela do pedzynio..."
Nierozkij słyszałach, jak niftorzi godajom: "Robota nie zajonc, nie ucieknie.", abo: "Robota to gupota, picie - to jest życie!", abo: "Czy sie stoji, czy sie leży, dwa tysionce sie noleży"

Może to yno take błozna, ale jak rychtyk fto tak myśli, to chyba yno tyn, co ło ta robota nie musi sie starać. Dzisio robota trza mieć wzocy, bo jak jŏm ni ma, to... aż strach pomysleć...

Jo musza sie poasić, że tych "robŏt" mom aże piynć:

Zawszech była licho i sztyjc musiałach sie plŏntać po dochtorach. Ale były tysz lata, żech drałowała
we wyścigu szczurów tak, że ni miałach czasu ani se doporzŏntku pojeść, ani sie wyspać.
Aż prziszeł taki dziyń, żech zaczła liczyć fleki na gibzdece w lazarycie, a potym w dŏma...

Dochtory życie uratowali, yno że nadzieji trza szukać kaj indzij. Ciŏngnie sie to już pora lot, ale po leku, po leku je coroz lepij: lankor sie już skŏńczył, tropi mie yno jakoś wieczno drzimota, nie umia sie już uwijać tak, jak kiedyś, jeżech ze wszystkim po zadku, potrzebuja jeszcze łogrŏmnie dużo flegi, ale chynć do życio już jest. I bezto szukanie to moja piyrszo "robota":

Roz cufalym znodłach w internecie strŏna takij baby, co nazywo sie Wanda Wegener.
Jest psychologym. Tysz je po wylywie i skfŏli tego miała już na zawsze łostać leżeć. Ale sie z tego wykŏwitała, napisała ksiŏnżka: "Umysł w walce z chorobą i kreacja zdrowego życia". Jeździ teraz po świecie, i z takimi gupotami, że aż gymba sie sama śmieje, godo wszystkim potracŏnym, że sie do, że idzie, że trza sie w tym życiu jakoś turać, a problymy sŏm po to, żeby je przezwyciynżać,
a niy sie załamywać. Ciepłach sie na ta ksiŏnżka jak szczyrbaty na suchary i wyprŏbowywuja
na sobie te jeji metody.

W "Gościu Katowickim" stoło roz ło takim profesorze, nazywo sie Antoni Rosikoń, co łobchodził swoj 106 geburstag, a jak mioł 100 lot, to napisoł ksiŏnżka. Pado, że jak sie sztyjc robi, to je to nojlepszo recepta na długowieczność.

Latoś zaś pominył mŏj Dziadek. Żył 101 lot i 7 miesiyncy.
Pamiyntŏm, był zy mie jeszcze blank pyrtek, to wtedy po sklepach zaczyny sie pokazywać te wszystke maszkiety, co to dzisio jich tela je, że aż sie kido. A Dziadek nŏm godoł:
"Z tego bydziecie chorzi, a jak bydziecie chorzi, to wezna żyła i byda wos loł wiela wlezie!".
Łŏn nigdy sie na to nie doł nabrać, zawsze był sŏm przed sia, nigdy tysz swojŏm starościŏm nie narobił żodnyj komedyje. Pokozoł, że starość może być zdrowo, piykno i wesoło.

Takich Ludzi mŏm w zocy, takich se biera za przikłod, a jak Pŏnboczek pomoże, to chca być tako jak łoni: i tak byda musieć robić do kŏńca życio, bo pyndzyji mieć nie byda. Bezto szukom wiedzy takij, co byda umieć starać sie sama ło sia tak, co już nigdy nie byda leżec i żodyn nie bydzie mie musioł łopatrywać. Myśla, że tako wiedza musi już być – mŏmy przeca XXI wiek!

Godŏm tysz trocha po angielsku.
Spotykŏm sie z porŏma bajtlami, co we szkole jakoś nie poradzŏm tego jynzyka pochytać.

Pomogałach roz maturzyście, co skfŏli angielskigo był dwa lata po zadku, a jego rŏwnioki już downo byli na studiach. Tuplikowałach mu:
- Patrz, polski to jedyn z nojtrudniejszych jynzykow świata, a ty go umiysz. Umiysz, na przikłod, ortografia, łodmiyniać czasownik "być", "mieć" i kupa inkszych, umiysz doporzŏntku wypedzieć take wyrazy jak: "ściana", "szczególnie", "zdziwić się", abo: "szczęśliwe źrebię skubie źdźbła trawy na świeżo skoszonym rżysku", "brzydka brzytwa", wiysz jako jest rŏżnica miyndzy: "bić, pić, szyć a żyć", "proszek a proszę", "konie a koniec", "zaszczyk, zaszczyt i szczyt", i że "kobiety" nie do sie wsadzić do "koperty", a na łopy – tysz niy, że "zasłonić" ni mo nic wspólnego ze "słoniem" ani ze "słońcem", że "zupy" nie jy sie "łóżkiem" yno "łyżką", a "łyżwa" to zaś blank co inkszego.
A jak zamiast "z" w "zupie" do sie "d", to z tego łobiadu nie bydzie, pra? Abo: jak "pchnąć pchłę"? A może by jŏm "pyrtnŏnć", abo "pociść"? A tu zaś mŏmy take słŏwka jak: "pyrtek" i "pocisk"... Szło by tak fandzolić bez kŏńca...
Dej se pozŏr: nie dość, że niftore słowa sŏm do sia podane, to jeszcze ciynżko je wypedzieć.
Jak byś to wszystko wyynklyrowoł takimu, dejmy na to Angolowi co uczy sie polskigo, żeby mu sie to nie zajŏnczkowało?

Ta moja godka to go aże sztopła, zapatrzoł sie kasik w gardinsztanga i widziałach po jego łoczach, że zaczły mu działać procesy myślowe, co jich nigdy przed tym nie używoł. Zaczon potym wymyślać swoje przikłady i prawie na kożdo lekcja przinosił mi nowe pomysły. A potym jak sztartnył z naukŏm, to za jakiś czos mi pedzioł:
- Pani, dyć tyn angielski je rychtyk łatwy!
Matura zdoł, choć było fest ciynżko, bo noglił czas, a zaległości mioł w piguły.
Miałach wtedy uciechy w trzi miechy!

Do kożdego bajtla pisza kŏnspekt, co by łojcowie wiedzieli co z nim pochŏm. A jak mi szczeli do głowy pomys na jako gra abo zabawa – to tysz mŏm na to ekstra cheft.

Łokropniech rada tyj robocie: umia kożdymu dać "świynto ciyrpliwość", nie musza sie uwijać, bo nie gŏni mie program, nie musza wystawiać ocyn, jak trza – to w koło nałokoło moga robić powtŏrki tak długo, aż bajtel sie nauczy. A uczy sie po to, żeby umieć, a niy po to, żeby mieć piykne ocyny. W szkole je konkuryncja: lepsi, gorsi; niyjedyn boji sie łotworzić gymby, bo sie pomyli abo zajŏnknie, a reszta go wyśmieje... A ci, co potrzebujŏm wiyncyj czasu, żeby sie nauczyć cudzego jynzyka, gibko sie w szkole potracŏm, jak tyn maturzysta, i sami potym nie dajŏm rady dogŏnić program.

Przypytoł sie tysz roz łojciec łod jednego szkłŏta. Nigdy jeszcze ni mioł przileżytości uczyć sie angielskigo. Pado, że łogrŏmnie nie kumaty, że mŏm go uczyć jak bajtla. A jego cera umiy już dużo wiyncyj i tysz go uczy jak mie ni ma... A jako jest skfŏli tego kasik cosik! Jak mo łogŏnek dźwigniŏny! Czasym je rychtyk szportnie...
Tako je moja drugo robota.

Z tŏm robotŏm nikaj sie nie afiszuja, tych bajtli mŏm mało, a bez feryje nima jich wcale. Skfŏli tego musza jeczsze czegoś patrzeć, szukać jeszcze jakigoś inkszego fachu na miara mojich możliwości. Ucza sie, cisna sie miyndzy ludzi, chytŏm szprymy, jeżdża na szkolynia.
Znodłach tako metoda terapeutyczno, nazywo sie technika Bowena. Chca w tym dŏnść do takij wprawy, żeby mieć dyplŏm. Widza sie w tym, chciałabych mieć swŏj gabinet. Tukyj tysz, jak z bajtlami, cza mieć "świynto ciyrpliwość" i robić wszystko pomału. Belejaki "szuropociok" by sie do tego nie nadowoł. Bez to ćwicza, na kim sie yno do, na przikłod na mojij Babce, co na podzim bydzie mieć 99 lot. Bolŏm jŏm nogi: rwie w kolanach, w piyntach, ciyrpnŏm ji łysta i palce tak,
że czasym aże wajo:
- Abo wezna jaki pyrlik i se te szłapy poubijŏm, może bydzie lepij...
Cożech u nij jest, to jŏm abo "pokikŏm", abo "poszczypia", abo "pochechłŏm i... je ulga! Jako łŏna je rada, a jo - dopiyro!!!!
Tako je moja trzecio "robota".

Jeżech tysz wolontariuszym w Mikołowskim Kole PZN. Pomogom tam trocha przi komputerze pisać roztomajte egzorty abo jeżdża z Niewidomymi na kole.
Łoni łogromnie radzi jeżdżą na kołach, a co roku łorganizują se rajdy rowerowe belekaj po Polsce. Te jejich koła nazywajŏm sie tandymy i do kożdego potrzebny jest "kierowca" taki, co widzi. Majŏm z nimi łogrŏmno biyda, bo mało fto mo czas, żeby z nimi jeździć.
Na takim kole to sie jeździ blank inaczyj: trza siadać na "trzi – szty-ry", sztyjc dować pozŏr na tego, co je ze zadku (łon je "silnikym" i "migaczami"), fest szyroko brać winkle, coby nie przipuczyć tymu ze zadku rynki abo palca ło jaki słupek, trza mu godać, na przikłod, kiedy słażymy, abo że przed nami glajzy i bydzie telepać.
Łoni tyn świat "widzom" za pomocŏm czuchu i słuchu, i po drodze dopytujŏm sie ło take rzeczy,
co jo w ogóle nie dowŏm na nie pozŏr: na przikłod po kieryj strŏnie je piekarnia, co jŏm mijŏmy, bo fajnie wŏnio, abo w kieryj chałpie rzazajŏm piłŏm, bo to larmo słyszŏm z daleka.

Jak se sama jada na kole, to żeby wydrić pod niewielko gŏrka nabiyrom fechtŏngu, stowŏm na pydałach i dra wiela wlezie. Tak samo zrobiłach roz z Niewidŏmym ze zadku, yno zapŏmniałach mu pedzieć, że bydzie fest pod gŏrka, a łŏn sie przeca nie kapnył i nie pomŏg mi pydalować
z takŏm siłŏm, jak trza było. Bestŏż straciłach rŏwnowaga, zeskoczyłach ze zica i, żeby mi to koło razym z tym chopym nie bechło, łoparłach je na mojij szłapie... Dwa tydnie żech potym łaziła ze siniokym łod kolana aż do piynty...
Tako je moja czworto "robota"...

A terozkij ło piŏntyj "robocie":
Nauczyłach sie piyc swojski chlyb na zakwasie. Jak mi sie gryfnie udo, to mŏm go na rozdowki, yno że czasym wyndzie taki gniot, że aże gańba. To chyba wszystko skfŏli mŏnki, a towaru dobryj jakości trza szukać ze świyczkŏm...

Chciałabych to wszystko co umia pozbiyrać jakoś do kupy i mieć z tego taki profit, żebych poradziła sie wkryncić nazot do systymu, wszystko se uczciwie połopłocać i z tego żyć tak, żeby nie szpiterlaczyć. Yno czy sie udo?
Podwil jeżech przi Mamie, to jakoś łobstoja, a co bydzie potym?
Jakby już rychtyk nie było chytu, to moga sie jeszcze prziklejić ku Kuzynce, co miyszko w Anglii. Małowiela prziszła tam ku piyniŏndzŏm, yno ni mo tam nic swojigo, a cliwota za chałpŏm je tako, że co chwila beczy po kŏntach...
Mŏj brat tysz zajyżo sie ku tymu, żeby ze swojŏm frelŏm tam wyjechać...

Jo nie chca wyjyżdżać...

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na mikolow.naszemiasto.pl Nasze Miasto