Orzesze, Wyry: Gostynka zmieniła się w ściek

Serce się kraje, gdy patrzę na tę naszą Gostynkę - mówi Joachim Ogierman, mieszkaniec Gostyni. - To jeden wielki, śmierdzący ściek. W czasach, kiedy tak dba się o sprawy ekologii, kiedy potrafiono poradzić sobie z płonącą hałdą w Łaziskach, Gostynka jest coraz bardziej zanieczyszczona.

Zasilająca w Bieruniu Wisłę rzeka Gostynka już u źródeł, czyli w Orzeszu, ma fatalny stan. Na mostku na ul. Pszczyńskiej płynie szaro-czarna woda, a wokół czuć przykry zapach. I tak jest niemal na całej długości rzeczki. Mieszkający nad Gostynką Szczepan Buchalik pokazuje trzy słoiki, w których znajduje się woda pobrana z Gostynki.

- Jeden słoik napełniłem dzisiaj rano, około godziny 9.30, drugi - po południu, a trzeci przed chwilą - mówi. - Jak widać, najgorsza jest ta, którą pobrałem rano. To po prostu jakaś ciemna ciecz. Po kilku godzinach woda staje się coraz bardziej przezroczysta, ale czysta i tak nie jest. No i ten zapach... Zdarza się, że wieczorem, po upalnym dniu, nie można otworzyć okna. Niedawno spotkałem znajomego, który spytał się mnie wprost: Jak możecie wytrzymać nad Gostynką?

Orzeszanie wiele razy interweniowali w Urzędzie Miasta, by ktoś coś zaradził na dokuczliwy fetor i płynące rzeką ścieki. Twierdzą, że to wina oczyszczalni w Gardawicach. Jej pracownicy jednak temu zaprzeczają, kierując nas do burmistrza Andrzeja Szafrańca.

- Nikt świadomie nie zrzuca ścieków do Gostynki, jednak w związku z tym, że podobnych sygnałów mamy więcej, zleciłem dokonanie pomiarów i kontroli - powiedział DZ. - Pod koniec sierpnia będziemy znali ich wyniki i dowiemy się, skąd są te zanieczyszczenia. Sprawdziłem także działanie samej oczyszczalni w Gardawicach. Nie było żadnych awarii, a z pracującymi tutaj osobami przeprowadziliśmy rozmowy, by nie przyjmowano ścieków o innych parametrach, niż te do przyjmowania których oczyszczalnia została wybudowana. Kiedyś zdarzały się bowiem przypadki, że w oczyszczalni pojawiały się ścieki przemysłowe. Teraz jednak ta sprawa została rozwiązana.

Kilkanaście lat temu jedna z holenderskich firm opracowała tzw. masterplan "Czysta Gostynka", do którego miały się włączyć poszczególne gminy, przez które przepływa rzeczka.

- Plan ten jednak nigdy nie został wprowadzony w życie - twierdzi Barbara Prasoł, wójt Wyr. - Każda gmina została jakby przy swoim "kawałku" Gostynki i trudno powiedzieć, czy plan ten ma szanse realizacji w najbliższym czasie. Może łatwiej byłoby pozyskać środki, zawiązując międzygminne porozumienie? Najważniejsze jednak to kontynuowanie takich inwestycji jak kanalizacja i budowa oczyszczalni, bo to pewna droga, by poprawić jakość wody w rzece.

Nadzór nad Gostynką sprawują trzy instytucje. Śląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach zajmuje się groblami i wałami, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach - korytem rzeki, z kolei Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach monitoruje jakość wody.

- W latach siedemdziesiątych w Gostynce pływały ryby i raki - dodaje Joachim Ogierman. - Potem jednak systematycznie była zanieczyszczana. Zdarzało się na przykład, że w kanałach płynących od strony kopalni Bolesław Śmiały pojawiała się fala czarnej wody. Ale woda jest już brudna w Orzeszu, więc co się dziwić, że na Gostyni także mamy ściek. Nie tylko nikt nie dba o jakość wody, ale także o samą rzeczkę.

- W ubiegłym roku wykosiliśmy koryto Gostynki i w wielu miejscach zostało ono udrożnione - powiedział Krystian Polewka, wicedyrektor Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej. - W tym roku przeznaczyliśmy 30 tys. złotych na sporządzenie dokumentacji, według której planujemy w przyszłym roku przeprowadzić bardziej gruntowne prace.

Pomiary w siedmiu punktach

Jerzy Jamrocha,
wojewódzki inspektor ochrony środowiska

W tym roku rozpoczęliśmy systematyczne badanie Gostynki, wyznaczając 7 punktów pomiarowych. Już pierwsze badania wykazały, że woda jest bardzo zanieczyszczona i została zakwalifikowana do piątej klasy - najgorszej, która oznacza "wodę złej jakości". Główne zanieczyszczenia to dopływy wód dołowych, związanych z pracą kopalni oraz ścieki komunalne. Oznacza to, że do rzeki zrzucane są ścieki nieoczyszczone. Badania prowadzić będziemy przez rok, po czym sporządzony zostanie dokładny raport.