20 lat minęło... w wielkim skrócie o dążeniach do odzyskania praw gminnych przez Ornontowice

Na początku lat dziewięćdziesiątych dokonały się przemiany, o które wielu walczyło. Transformacja ustrojowa państwa, nowe władze, nowe ustawodawstwo to momenty, które zawsze kojarzą się z poprawą życia, ze zmianami na lepsze. Z perspektywy tych 20 lat już wiemy, że nie wszystkie podjęte działania zostały przez społeczeństwo odebrane pozytywnie.

Jednakże to dzięki tym historycznym dokonaniom, m.in. przywróceniu pojęcia samorządu terytorialnego, gmina Ornontowice na powrót mogła się stać się odrębną niezależną jednostką, samodzielną, samorządną i stanowiącą o swoich sprawach.

W 1977 roku bowiem na mocy rozporządzenia dotyczącego zmian terytorialnych, m.in. połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin, Ornontowice zostały włączone do gminy Gierałtowice. Wywołało to rozgoryczenie mieszkańców i brak akceptacji na odgórne decyzje. Przyłączenie do Gierałtowic odbyło się bez konsultacji z nimi i wbrew ich woli. Dlatego pomysł powrotu do podziału terytorialnego sprzed 1 lutego 1977 roku spotkał się z dużym entuzjazmem i zaangażowaniem mieszkańców; wielu zaczęło zależeć, aby odtworzyć stan sprzed 14 lat.

Po dwóch bezskutecznych próbach członków rady sołeckiej, w końcu udało się. Oczywiście nie stało się to ani z dnia na dzień, ani nawet z miesiąca na miesiąc. Kosztowało to mnóstwo pracy wielu lokalnych działaczy. Począwszy od maja 1989 roku w całej Polsce zaczęły powstawać komitety obywatelskie, które gromadziły aktywne społecznie osoby. Tak też było w Ornontowicach, których mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w spotkaniach szkoleniowo-informacyjnych w ramach działalności Gierałtowickiego Komitetu Obywatelskiego.

Pomysłodawcą i koordynatorem wielu inicjatyw był ks. Jan Śleziona, który cieszył się dużym poważaniem wśród mieszkańców. I to on wielu z nich zmotywował do zaangażowania się do pracy na rzecz swojej wsi. Rezultatem tych spotkań było powołanie do życia stowarzyszenia o nazwie Ornontowicki Komitet Obywatelski. Również z inicjatywy ks. Śleziony zrodził się pomysł utworzenia Koła Związku Górnośląskiego i Klubu Inteligencji Katolickiej. Głównym celem tych organizacji było wytypowanie kandydatów na radnych w pierwszych wyborach samorządowych, zaplanowanych na 27 maja 1990 roku.

Po wyborach można już było podjąć konkretne kroki w celu przywrócenia Ornontowicom praw samodzielnej gminy. Wystosowano pismo do ówczesnego premiera Tadeusza Mazowieckiego, jak również do wojewody katowickiego, Wojciecha Czecha, w którym napisano m.in. Nie czujemy się gospodarzami na własnym terenie. Ufamy, że w nowej sytuacji społeczno-politycznej kraju wola mieszkańców Ornontowic zostanie uszanowana i nasza miejscowość odzyska status samodzielnej gminy.

Od 25 lipca do 10 września 1990 roku trwały konsultacje społeczne, polegające na zebraniu podpisów osób opowiadających się za utworzeniem gminy w Ornontowicach. W podsumowaniu konsultacji czytamy (…) zebrano łącznie 2259 podpisów osób uprawnionych do głosowania, opowiadających się za utworzeniem gminy w Ornontowicach. Uprawnionych do głosowania (…) było wtedy 2995 obywateli. Podpisy za utworzeniem gminy w Ornontowicach złożyło zatem 75,4 % wyborców. 450 wyborców, co stanowi 15 proc. ogólnej liczby uprawnionych do głosowania stwierdziło, że jest im to obojętne (…). Pozostałych ok. 10% wyborców (…) nie wyraziło swej opinii.

W tym okresie odbyły się jednocześnie Zebrania Wiejskie w Bujakowie i Chudowie, na których dyskutowano o ewentualnym przyłączeniu się do nowo powstającej gminy. W Chudowie już na pierwszym takim zebraniu zdecydowanie sprzeciwiono się przynależności do Ornontowic, a w Bujakowie we wrześniu 1990 też już było wiadomo, że nie będzie tworzyć wspólnie z Ornontowicami gminy.

Po pozytywnym zaopiniowaniu wniosku sołectwa Ornontowice przez radę gminy Gierałtowice 10 września 1990 roku, nastąpiło kompletowanie dokumentacji do urzędu wojewódzkiego w Katowicach. W kolejnych dniach prezydium sejmiku oraz wojewoda pozytywnie zaopiniowali wniosek o utworzeniu gminy Ornontowice, który 24 września został wysłany do Warszawy.

W grudniu 1990 roku Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie utworzenia, zniesienia, zmiany granic, nazw i ustalenia niektórych gmin, a jedną z nich były Ornontowice. 2 kwietnia 1991 roku – data wejścia w życie rozporządzenia – rozpoczął się nowy etap w dziejach gminy.

Tych z Państwa, których zaciekawiła ta skrótowa historyczna opowieść, po bardziej szczegółowe informacje odsyłam do Dekady Ornontowic, wydawnictwa pod red. Roberta Ratajczaka, które ukazało się w zeszłym roku, a z którego ja również zaczerpnęłam wiedzę do napisania tego artykułu.